Próbka obliczeniowa – jak ją polubić?
Od dawna chciałam poruszyć temat, który wzbudza tyle emocji, co sam akryl. Próbka obliczeniowa – co to jest? Czy w ogóle opłaca się ją robić? Zamieniam się w Sherlocka Holmesa i znajdę odpowiedzi na te pytania!
W teorii przygotowanie próbki jest całkiem łatwe i przyjemne, ale mało kto lubi ją robić. Dlaczego jednak warto podkulić swój ogon i przygotować ją do wzoru? Jak zrobić próbkę i interpretować uzyskane wyniki? O tym już za chwilę!
Aby ułatwić poruszanie się po tym artykule, zostawiam Ci spis treści:
- próbka – co to jest?
- po co robimy próbkę?
- jak poprawnie ją wykonać?
- jak interpretować wyniki?
- dlaczego próbka to tylko połowa sukcesu?
- patenty, dzięki którym Twój sweter będzie Ci pasował jak ulał
Próbka. Co to jest?
Próbka obliczeniowa to kawałek robótki wykonany konkretnym ściegiem, który robimy przed rozpoczęciem pracy ze wzorem. Parametrami, które ją opisują, jest liczba oczek i rzędów, jaka mieści się na danym odcinku (szerokość i długość) – najczęściej mowa tu o 10-ciu centymetrach (4-ech calach).
Przykład: załóżmy, że próbka we wzorze (próbka wzorcowa) ma następujące parametry:
10 x 10 cm = 20 oczek x 10 rzędów na drutach 4,0 mm
Oznacza to, że na odcinku 10 cm mieści się 20 oczek (szerokość) i 10 rzędów (długość). Tym przykładem będziemy posługiwać się w dalszej części artykułu.
Po co robimy próbkę?
Robienie próbki ma przede wszystkim pomóc Ci ocenić, w jaki sposób przerabiasz oczka w stosunku do autora wzoru – za ciasno, za luźno, a może tak samo. Dzięki temu dobierzesz dla siebie właściwy rozmiar drutów do dalszej pracy ze wzorem, a wymiary końcowe projektu będą jak najbardziej zbliżone do oryginału.
Jeśli chcesz zrobić sweter „z głowy”, próbka pozwoli Ci oszacować wartości oczek i rzędów niezbędnych do dalszych obliczeń i pracy nad wzorem.
To najważniejsza część z całego wpisu, jednak samo przygotowanie próbki to dopiero połowa sukcesu.
Im większa próbka, tym dokładniejszy jej wynik. Jednak bez przesady – nie będziemy przecież robić próbki wielkości koca!
Próbka – jak ją poprawnie wykonać?
W praktyce przygotowanie próbki z gotowego wzoru zamyka się w kilku etapach:
- Wybierz rozmiar drutów wg wzoru.
- Zrób próbkę o 2 cm większą od podanej we wzorze.
- Zmierz liczbę oczek i rzędów w 10 cm.
- Wypierz próbkę, tj. namocz i pozostaw do wyschnięcia.
- Zmierz ponownie próbkę.
- Oceń próbkę.
Wymiary próbek mogą się różnić nawet w zależności od tego, czy używasz drutów metalowych czy bambusowych.
1. Wybierz rozmiar drutów wg wzoru.
Jeśli korzystasz z gotowego wzoru, postępuj wg instrukcji i wybierz rozmiar drutów zalecany przez autora. Jeśli chcesz zrobić sweter samodzielnie, a nie masz doświadczenia z włóczką, na jakiej będziesz pracować, zrób próbkę takim rozmiarem drutów, jaki zaleca producent włóczki na jej banderoli (zdjęcie wyżej).
2. Zrób próbkę o 2-3 cm większą od podanej we wzorze.
Jeśli wymiary próbki podano dla 10 cm, przygotuj próbkę o wielkości 12 x 12 cm. Przykład?
10 x 10 cm = 20 oczek x 10 rzędów na drutach 4,0 mm
Weź druty 4,0 mm i nabierz o kilka oczek więcej, niż podano wyżej – np. 26 oczek. Dzięki temu łatwiej będzie Ci zmierzyć ilość oczek na odcinku 10 cm (oczka brzegowe zniekształcają próbkę i nie powinno się ich uwzględniać w pomiarach). Następnie przerób próbkę na długość 12 cm wskazanym ściegiem i zamknij oczka.
Jeśli sweter lub czapkę przerabiasz w okrążeniach, próbkę do tych projektów powinnaś wykonać tak samo (tj. w okrążeniach).
Jak wykonać próbkę w okrążeniach, dowiesz się z tego tutorialu:
Chcesz oglądać nowe tutoriale? Subskrybuj mój kanał na YouTube!
Aby brzegi próbki się nie wywijały, przerób pierwsze i ostatnie dwa rzędy próbki ściegiem francuskim, a w pozostałych rzędach pierwsze i ostatnie dwa oczka również tym ściegiem, tak jak na zdjęciu poniżej:
Jeśli we wzorze pojawiają się warkocze lub żakardy (kolorowe wzory), dobrze używać drutów o jeden lub dwa rozmiary większe niż podczas przerabiania ściegu gładkiego prawego.
3. Zmierz liczbę oczek i rzędów w 10 cm.
Dokonaj kilkukrotnych pomiarów, możesz zapisać też wartość uśrednioną wyników. Już teraz rób notatki – dzięki temu nic Ci nie umknie:
- rozmiar drutów
- włóczka (nazwa, skład, kolor, nr produkcji)
- wartość przed blokowaniem
- wartość po blokowaniu
- data wykonania próbki
4. Wypierz próbkę.
Jeśli w przyszłości planujesz prać to, co zrobisz na drutach, sprawdź jak przygotowana dzianina zachowuje się w kontakcie z wodą*. A to oznacza, że powinnaś ją wyprać, a przynajmniej zwilżyć wodą i pozostawić do wyschnięcia (czyli zablokować).
Wełna merynosów jest miękka i delikatna w dotyku, ale pod wpływem wody rozciąga się jak guma balonowa...
*Wełniane rzeczy można też z powodzeniem wietrzyć, a pranie zostawiać na szczególne okazje! Sprawdziłam!
5. Zmierz ponownie próbkę.
W praktyce najlepiej zmierzyć wielkość próbki przed i po praniu.
6. Oceń próbkę.
Czy próbka zmieniła swoje wymiary po blokowaniu? Czy powinnaś zmienić druty na inny rozmiar? A może wystarczy, że będziesz nieco luźniej przerabiać oczka?
Pamiętaj o notatkach. Kiedy masz wątpliwości i nie znalazłaś odpowiedzi na powyższe pytania, wykonaj próbkę ponownie, rozważ również zmianę drutów na inny rozmiar. Wykorzystaj też moje patenty, które pozwolą uzyskać Ci rzecz o pożądanych wymiarach – o tym mowa w dalszej części tekstu.
Jak interpretować wyniki?
Każda zrobiona próbka to dla Ciebie podpowiedź. Omówimy to na przykładach. Załóżmy że próbka wzorcowa ma wymiary 10 x 10 cm = 20 oczek x 10 rzędów na drutach 4,0 mm.
Przykład 1. Prawidłowa próbka.
Zrobiłaś próbkę drutami zalecanymi co wyżej, jednak jej wymiary to nie 20 oczek i 10 rzędów, tylko 21 oczek i 9 rzędów.
Myślisz, że próbka nie wyszła? Nieprawda! Wyszła i to niemal jak we wzorze! Zwykle przyczyna leży w tym, że inaczej naciągasz dzianinę. Gdy nieco rozciągniesz próbkę wszerz tak, by w 10 cm znalazło się 20 oczek, okaże się, liczba rzędów wzrosła do 10-ciu. Dlatego mierz próbkę kilkakrotnie.
Przykład 2. Za mała próbka.
Tym razem załóżmy, że liczba oczek i rzędów jest znacznie większa niż we wzorze, np. 24 oczka i 15 rzędów. Masz więc tendencję do ciasnego przerabiania oczek. Koniecznie zmień druty na większe lub przerabiaj luźniej oczka (w praktyce jednak łatwiej zmienić druty niż własne nawyki).
Przykład 3. Za duża próbka.
Teraz otrzymaliśmy 17 oczek i 9 rzędów – mniejsze wartości niż we wzorze. Analogicznie do poprzedniego przykładu – za luźno przerabiasz oczka. Zmień druty na mniejsze lub przerabiaj ciaśniej oczka.
Próbka to dopiero połowa sukcesu
Z doświadczenia wiem, że robienie próbki to jedno, a dzierganie wymarzonego swetra to drugie. Dlaczego?
Załóżmy, że musimy przerabiać oczka ciaśniej niż mamy to w zwyczaju i nie mamy możliwości zmiany drutów na mniejsze (w sklepie wykupiono wszystkie zapasy).
W praktyce podczas dziergania szybko zapominamy, że mieliśmy przerabiać oczka ciaśniej, co wraz ze wzrostem zmęczenia sprzyja powstawaniu luźniejszych oczek. W ostateczności sweter wyjdzie dużo większy niż przewidywaliśmy, mimo wylewania potów w trakcie przygotowywania próbki.
Bądźmy szczerzy, próbka to malutki kawałek tego, co nas czeka i – początkowo podekscytowani nowym projektem – bardziej się do niej przykładamy, niż gdy w znużeniu zaczynamy drugi rękaw.
Jak więc nie dopuścić, by zmęczenie wzięło górę i uzyskać projekt o wymiarach jak najbardziej zbliżonych do oryginału?
Patenty, które pozwolą Ci zrobić projekt na drutach o pożądanych wymiarach.
Po pierwsze, uświadom sobie, że na to, jak przerabiasz oczka ma wpływ wiele czynników. Rodzaj drutów (drewniane, metalowe), wybrana włóczka, sposób przerabiania oczek (metoda kontynentalna, wschodnia, angielska), Twój nastrój, poziom zmęczenia, czy pora dnia. Ponadto, z wiekiem mamy tendencję do luźniejszego przerabiania oczek. Dlatego nie widzę większego sensu w przechowywaniu próbek na dłuższy okres czasu (wystarczą notatki, a włóczkę możesz odzyskać).
Obserwuj siebie i swoje nawyki podczas dziergania! Ponieważ wymaga to czasu, pokażę Ci moje sposoby na to, by projekt wyszedł tak, jak we wzorze.
Inaczej przerabiasz oczka, gdy jesteś zadowolona i wypoczęta, inaczej kiedy przekopiesz ogródek Twojej mamy.
Trzymaj rękę na pulsie!
Nie skupiaj się wyłącznie na instrukcji wykonania wzoru, tylko na bieżąco sprawdzaj, czy dany projekt rzeczywiście pasuje na Ciebie. Mierz sweter (lub jego części) w trakcie robienia tyle, ile się da, zaś centymetr wykorzystaj do kontrolowania pomiarów.
Ponadto, co jakiś czas sprawdzaj wartości próbki bezpośrednio na projekcie (szczególnie, jeśli nie możesz go przymierzyć), aby dowiedzieć się, czy nie przerabiasz oczek za luźno lub za ciasno.*
*pamiętaj, by uwzględniać tutaj wymiary próbki sprzed blokowania, które zwykle są mniejsze od tych po blokowaniu próbki
Arkusz papieru do rysowania wykrojów formy
Łatwiej wyobrazić sobie wymiary swetra, gdy je sobie… narysujemy.
Na dużym arkuszu papieru (półpergaminie) stwórz w skali 1:1 prosty wykrój swetra lub jego części (na podstawie wymiarów ze wzoru lub własnych) i regularnie przykładaj do niego swoją robótkę. Dzięki temu łatwiej na bieżąco porównywać rzeczywisty rozmiar robótki z tym zaplanowanym.
Nie bój się zmian!
Jeśli w trakcie mierzenia swetra uznałaś, że jego długość Ci odpowiada, a autor zaleca przerobić jeszcze kilka cm, zakończ pracę już teraz! Każdy z nas jest inny i dziergając na swój wymiar jesteś w stanie uzyskać najlepsze efekty.
Zapamiętaj!
Jestem przekonana, że po żmudnej i jakże usypiającej lekturze tego artykułu robienie próbek będzie dla Ciebie bułką z masłem! Podsumowując:
Nie bój się zmieniać drutów na inny rozmiar niż zalecono, mierz próbkę na bieżąco, pilnuj wymiarów projektu i miej otwartą głowę na wszelkie pomysły i modyfikacje.
11 komentarzy
Marta · 17 października 2020 o 13:05
Bardzo przydatny artykuł! Dzięki Tobie zaczęłam przykładać się do próbek 😉 Zastanawiam się tylko nad jednym. Kiedy autor wzoru podaje wymiary próbki, to są to wymiary już po wypraniu?
Pozdrawiam!
Ala Szyntor · 19 października 2020 o 08:22
To zależy od autora. Dobrze by było, gdyby każdy zamieszczał taką informację. W moich wzorach przykładowo wymiary próbki są podane po praniu (jest to wyjaśnione).
Z praktyki, gdy dziergałam ja lub moja mama swetry z gazety, wymiary ewidentnie dotyczyły próbki po praniu, choć nie było takiej informacji.
Ponieważ po praniu dzianina zwykle się rozciąga, dla mnie bezpieczniej jest ciaśniej przerabiać oczka niż luźniej.
Pozdrawiam, Ala!
Klaudia malińska · 4 kwietnia 2021 o 14:25
A co w wypadku gdy np autor wzoru podaje nam że potrzebujemy włóczkę o parametrach 50 g=100 m , próbka 10/10 =np 14 oczek w 23 redach robione drutami 7 ( strzelone wartości) , znajduje innej firmy włóczki ( bon oryginal np niedostępny w Polsce ) 50= 100 m ale próbka wychodzi zupełnie inna niz u autora , jak to obliczyć by wymiary swetra się zgadzały i by kupić odpowiednią ilość włòczki.
Ala Szyntor · 7 kwietnia 2021 o 10:06
Gdybym stanęła przed takim dylematem, zmieniłabym druty na większe / mniejsze i dążyła do uzyskania próbki takiej jak we wzorze z nową włóczką (zakładając, że ma zbliżone parametry, jak zalecana). Natomiast na etapie dziergania sprawdzałabym wymiary swetra na bieżąco, ponieważ nawet używając tej samej włóczki i drutów nie mam gwarancji, że sweter wyjdzie 1:1 jak we wzorze (myślę, że takie szanse ma jedynie maszyna dziewiarska).
Jeśli chodzi o szacowanie zużycia nowej włóczki, to przeliczam je w oparciu o całkowity metraż na zasadzie proporcji (wygląda to nieco skomplikowanie, ale mam nadzieję, że uda mi się to wytłumaczyć w powstającym e-booku). Tutaj nowa włóczka ma tyle samo metrów w motku, ale zmieniamy druty, więc metraż na pewno ulegnie zmianie – o ile metrów, nie mam wystarczających danych, by to policzyć (musielibyśmy mieć próbkę autora wzoru i zmierzyć jej metraż i wagę). Dlatego w praktyce kupując włóczkę na dany projekt, dodaję do koszyka 1-2 motki więcej (ważne jest, by porównać sobie wymiary swetra podane przez autora ze swoimi ubraniami, bo może okazać się, że chcemy mieć dłuższy sweter niż we wzorze).
Roksana · 25 lipca 2021 o 21:06
Świetny artykuł! Tak naprawdę dopiero zaczynam, mam mnóstwo pytań w głowie. Powiedz proszę, czy po wykonaniu próbki obliczeniowej możemy jeszcze odzyskać wykorzystaną włóczkę np do wykonania robótki?
Ala Szyntor · 26 lipca 2021 o 08:54
Oczywiście! Często tak robię właśnie (nawet z włochatą włóczką, jej włoski nie są jeszcze aż tak mocno poplątane). Na blogu znajdziesz wpis o odzyskiwaniu włóczki. 🙂
Lidia · 6 listopada 2021 o 20:21
A jak mierzyć próbkę na czapkę robioną ściągaczem podwójnym? Rozciągać, czy nie. Nie mam banderoli włóczki.
Dominika · 30 stycznia 2022 o 23:03
Jak bardzo dokładne powinny być obliczenia? Czy różnica jednego oczka już wymaga zmiany, czy bez przesady?
Ala Szyntor · 31 stycznia 2022 o 12:51
Różnica 1 oczka w 10 cm to wbrew pozorom dużo (chyba że mówimy o naprawdę cienkiej włóczce). Jeśli sweter we wzorze ma obwód 100 cm, w teorii będzie szerszy o te 10 oczek, a więc w przybliżeniu o kilka cm. Jeśli taka różnica nie jest problemem, nie zmieniaj nić. Dla mnie to sygnał, żeby ciaśniej przerabiać oczka lub zmienić druty na mniejsze.
Ala Szyntor · 31 stycznia 2022 o 13:07
Moim zdaniem lepiej rozciągnąć, ponieważ w trakcie noszenia czapki robionej ściągaczem taki ścieg naturalnie się rozciąga. Chyba że lubisz bardzo luźne czapki albo jak ściągacz nie jest zbyt mocno naciągnięty – rozciągnij próbkę mniej. Podsumowując, powinnaś naciągnąć próbkę tak, jakby miała wyglądać po założeniu na Twoją głowę.
Paulina · 12 lutego 2022 o 21:45
Właśnie jestem przed dużym wyzwaniem i rozpoczynam robić mój Very First Swater 🙂 i idąc za radą zrobiłam próbkę. Wg wzoru,druty 4,5 mm = 22o x 26rz. Natomiast moja próbka wyszła przy tych drutach 24o. x 31rz., a przy drutach 5mm 22o. x 30rz. Pytanie co w takiej sytuacji gdzie liczba oczek zgadza się z tą ze wzoru a rzędów wychodzi zbyt wiele.
Możliwość komentowania została wyłączona.